Ο Τεύκρος σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία υπήρξε γιος του βασιλιά της Σαλαμίνας (νησί Σαρωνικού) Τελαμώνα και της Ησιόνης, κόρης του βασιλιά της Τροίας Λαομέδοντα. Υπήρξε ετεροθαλής αδελφός του Αίαντα. Ο παππούς του ήταν ο Αιακός, η γενιά του οποίου αναγόταν στο Δία. Συνεπώς ο Τεύκρος είχε θεϊκή καταγωγή. Υπήρξε ικανότατος τοξότης και έλαβε μέρος στον τρωικό πόλεμο με δώδεκα πλοία, ενώ ήταν ένας από τους Αχαιούς που μπήκαν στο Δούρειο ίππο. Σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές ο Τεύκρος εγκατέλειψε την πατρίδα του, επειδή ο πατέρας του τον έδιωξε με κατάρες, γιατί έκρινε ότι δεν συμπαραστάθηκε αρκετά στον αδελφό του Αίαντα, που αυτοκτόνησε, επειδή οι Αχαιοί δεν είχαν δώσει σε αυτόν ως αριστείο τα όπλα του Αχιλλέα, αλλά δόθηκαν τιμητικά στον Οδυσσέα.
Η στάση αυτή του Τελαμώνα μπορεί να δικαιολογηθεί εάν ληφθεί υπόψη ότι ο Αίαντας υπήρξε ο μεγαλύτερος υιός του και ο άμεσα διάδοχός του. Ο Τεύκρος τότε ζήτησε χρησμό από τον Απόλλωνα, ο οποίος, σύμφωνα με τον Ευριπίδη, του παράγγειλε να πάει να κατοικήσει στην Κύπρο και να κτίσει μια πόλη ομώνυμη της πατρίδας του. Έτσι ως ανάμνηση της πατρίδας του ίδρυσε τη Σαλαμίνα της Κύπρου. Μάλιστα στο ταξίδι του προς την Κύπρο συνάντησε και την Ελένη, από την οποία έμαθε πως ο Πάρης, χωρίς να το ξέρει, πήρε μαζί του το είδωλο της, που έφτιαξε η θεά Ήρα, ενώ την πραγματική Ελένη μετέφερε ο Ερμής στην Αίγυπτο, στο παλάτι του βασιλιά Πρωτέα.
Μαζί με τον Τεύκρο θα έρθουν στο νησί και αρκετοί σύντροφοι του, στους οποίους μοίρασε γη και αποτέλεσαν τους πρώτους κατοίκους του οικισμού. Ο Τεύκρος παντρεύτηκε την Έννη και μαζί απέκτησαν ένα γιο τον Αία. Οι απόγονοι του οι Τευκρίδες παρέμειναν βασιλιάδες στην Κύπρο για 900 περίπου χρόνια.
Σκηνή απο τη συνάντηση του Τεύκρου με την Ελένη
Η ιστορία του Τεύκρου ενέπνευσε πολλούς αρχαίους και βυζαντινούς συγγραφείς, όπως τον Αισχύλο, τον Ισοκράτη, τον Μαλάλα, το Βιργίλιο, τον Οράτιο και άλλους πολλούς, ενώ τα νεότερα χρόνια αποτέλεσε πηγή έμπνευσης και ταύτισης για τον Γεώργιο Σεφέρη. Συγκεκριμένα στο ποίημα του «Ελένη» από τη συλλογή «Κύπρον ου μ’ εθέσπισεν», ο Σεφέρης δανείζει τη φωνή του στον Τεύκρο, ο οποίος αφηγείται τη δική του ιστορία και τις περιπέτειες που έχουν πολλές αναλογίες με τη ζωή του Σεφέρη. Ο Σεφέρης, όπως και ο Τεύκρος, έζησε τη φρίκη του πολέμου, ενώ όταν έφτασε στην Κύπρο, την περίοδο που υπηρετούσε ως πρέσβης της ελληνικής κυβερνήσεως, ένιωσε όπως και το μυθικό Τεύκρο, σαν να βρήκε στο νησί μια νέα πατρίδα, μετά τη Σμύρνη.
Η πόλη της Σαλαμίνας υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα αρχαία βασίλεια της Κύπρου, διαδραματίζοντας μάλιστα ηγετικό ρόλο μεταξύ των υπόλοιπων κυπριακών πόλεων. Υπήρξε πρωτεύουσα του νησιού για 1000 ολόκληρα χρόνια, εξαιτίας της προνομιακής θέσης αλλά και του λαμπρού της πολιτισμού. Ο σημαντικότερος ηγεμόνας του βασιλείου της Σαλαμίνας υπήρξε ο Ευαγόρας ο Α’ (5ος με 4ος αιώνας π.Χ.), όπου επί τη βασιλεία του η Σαλαμίνα απέκτησε στενούς δεσμούς με την Αθήνα και η ελληνική τέχνη και ο πολιτισμός γνώρισαν ιδιαίτερη άνθηση. Ο Ευαγόρας Α’ με την τόλμη του, τη διορατικότητα του, τις πολιτικές του ικανότητες και πιστεύοντας ο ίδιος ότι ήταν απόγονος του Τεύκρου και του Αιακού, διαδραμάτισε παγκύπριο ηγετικό ρόλο, καθώς με τη βοήθεια της Αθήνας διεξήγαγε πολύχρονους πολέμους κατά των Περσών.
Ευαγόρας Α'
Σημαντικότατος υπήρξε και ο ρόλος της Σαλαμίνας στα πρώιμα χρόνια του χριστιανισμού. Ο απόστολος Παύλος ξεκίνησε από εδώ το ιεραποστολικό του έργο, ενώ ο Άγιος Βαρνάβας θα θανατωθεί δια λιθοβολισμού στη Σαλαμίνα κατά τον 7ο αιώνα μ.Χ. Επίσης η Σαλαμίνα με το όνομα Κωνσταντία θα αποτελέσει μια από τις επισκοπικές έδρες της Κύπρου κατά τη βυζαντινή περίοδο με γνωστότερο επίσκοπο τον Άγιο Επιφάνιο. Η πόλη της Σαλαμίνας θα εγκαταλειφθεί τελικά στη διάρκεια των αραβικών επιδρομών, όπου οι κάτοικοι της θα μετακινηθούν σε κοντινή περιοχή, τη σημερινή Αμμόχωστο.
Μέσα από τις ανασκαφές που διεξήχθησαν στην πόλη της Σαλαμίνας μέχρι και το 1974, από το Τμήμα Αρχαιοτήτων, ήρθαν στο φως αξιόλογα ευρήματα από διάφορες χρονολογικές περιόδους. Συγκεκριμένα ανευρέθηκαν βασιλικοί τάφοι του 8ου με 6ου αιώνα, το κενοτάφιο του τελευταίου βασιλιά της Σαλαμίνας Νικοκρέοντα και των μελών της οικογένειας του (4ος αιώνας π.Χ.), το Γυμνάσιο και το Θέατρο της Ρωμαϊκής περιόδου κ.α. Κάποια από τα αρχαιολογικά ευρήματα που έχουν βρεθεί φυλάσσονται σήμερα στο Κυπριακό Αρχαιολογικό Μουσείο στη Λευκωσία, ενώ ένας μεγάλος αριθμός συναντάται στο κατεχόμενο σήμερα Μουσείο της Αμμοχώστου.
Μαρμάρινη γυναικεία κεφαλή απο τη Σαλαμίνα, Κυπριακό Μουσείο, Λευκωσία
Σαλαμίνα, μια πόλη κτισμένη κατόπιν ενός θεϊκού χρησμού, από ένα μυθικό ήρωα, μια πόλη που ξεχώρισε σε όλη τη διάρκεια της μακραίωνης ιστορίας της, μια πόλη που έδωσε σπουδαία δείγματα πολιτισμού, μια πόλη που περιμένει στωικά την απελευθέρωση της…
