Κοιλάνι, ένα μαγευτικό ορεινό θέρετρο, δείγμα πολιτισμού και ιστορίας. Το Κοιλάνι συνιστά ένα δείγμα γραφικού παραδοσιακού χωριού με πλούσια ιστορία, μια πάλαι πότε τοπική πρωτεύουσα που έσφυζε από ζωή και που σήμερα θαυμάζεται για το γαλήνιο και όμορφο ορεινό τοπίο αλλά και την ιστορία της.
Το χωριό Κοιλάνι βρίσκεται στην ορεινή Λεμεσό, απέχοντας 35 χιλιόμετρα από την πόλη. Αποτελεί ένα από τα κρασοχώρια της περιοχής με πλούσια ιστορική και πολιτισμική παράδοση.
Το χωριό απετέλεσε αποικία των Αρκάδων, πράγμα το οποίο μαρτυρείται από μία πληθώρα τοπωνυμίων όπως για παράδειγμα το βουνό Αφάμης από τον Εύφημο Δία αλλά και τον Κρεμμό της Ήρας. Επίσης, το όνομα της κοινότητας προέρχεται από παράφραση της Κυλλήνης που βρίσκεται στην Πελοπόννησο.
Η κοινότητα σήμερα αριθμεί περί τους 210 κατοίκους πληγμένο από την αστυφιλία, αν αναλογιστεί κανείς ότι μέχρι το 1946 αριθμούσε γύρω στους 1385 κατοίκους, κατά πλειοψηφία Ελληνοκυπρίους μαζί με μία μειονότητα μουσουλμάνων. Κατά την εποχή στην οποία το χωριό έσφυζε από ζωή, φοιτούσαν 230 μαθητές στο δημοτικό σχολείο και εργοδοτούνταν 5 δάσκαλοι. Αντίθετα, σήμερα, με την αστικοποίηση η νεολαία είναι ελάχιστη με το δημοτικό σχολείο να μην βρίσκεται σε λειτουργία.
Κατά την αγγλοκρατία το χωριό διέθετε αστυνομικό σταθμό, κτηματολόγιο, ταχυδρομείο, ιατρικό κέντρο και δικαστήριο. Επίσης, υπήρχαν πολλές βιοτεχνίες όπου ο κόσμος κατέφθανε για να αγοράσει αγαθά όπως για παράδειγμα υφαντά. Όλα αυτά, προ μισού αιώνος, όπου το χωριό κατακλυζόταν από κόσμο ο οποίος είτε ήθελε να ψωνίσει είτε έφθανε για να διεκπεραιώσει διάφορες υποχρεώσεις στα κυβερνητικά γραφεία.
Παρά τη σημερινή ερημοποίησή του, το Κοιλάνι διαθέτει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που το καθιστούν μια όμορφη παραδοσιακή κοινότητα. Τα σπίτια είναι πυκνόκτιστα, ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής ενώ τα δρομάκια είναι στενά και ανηφορικά. Στο χωριό θα βρει κανείς τους κατοίκους να ασχολούνται με παραδοσιακές ασχολίες, χρησιμοποιώντας παλιά εργαλεία όπως τον ελιόμυλο, δίνοντας την εντύπωση ότι ο χρόνος δεν άγγιξε αυτήν την κοινότητα. Οι Κοιλανιώτες και οι Κοιλανιώτισσες διακρίνονται για την ευγένεια, τη φιλοξενία και την εργατικότητά τους. Οι γυναίκες μέχρι σήμερα ασχολούνται με την υφαντουργία, τα κεντήματα καθώς και με τα γλυτζιστά και παξιμάδια. Περιδιαβαίνοντας κανείς το χωριό θα αντικρύσει τις εκκλησίες της Αγίας Μαύρης, του Μονογενή, της Παναγίας Ελεούσας και άλλα ξωκλήσια. Στο εκκλησιαστικό και αμπελουργικό μουσείο του χωριού αναβιώνει η εκκλησιαστική παράδοση και η λαϊκή τέχνη. Την ομορφιά του χωριού συμπληρώνουν τα δύο μεσαιωνικά γεφύρια που υπάρχουν, ένα από αυτά ονομάζεται γεφύρι της Αγίας Μαύρης, τα οποία παράλληλα φανερώνουν την ιστορική πορεία της κοινότητας.
Τα τελευταία χρόνια γίνονται προσπάθειες για προσέλκυση περισσότερου κόσμου στην κοινότητα. Κατά το πρώτο Σαββατοκύριακο του Οκτωβρίου έχει γίνει θεσμός η διοργάνωση των Αφαμιών, της γιορτής του Ππαλουζέ, όπου οι παρευρισκόμενοι έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν καλλιτεχνικό πρόγραμμα, να γευτούν τον ππαλουζέ, να δουν τις εκθέσεις ζωγραφικής και φωτογραφίας αλλά και να περπατήσουν στα γραφικότατα δρομάκια του χωριού.
Από το Κοιλάνι κατάγονται μερικές σπουδαίες προσωπικότητες που σημάδεψαν τη σύγχρονη και νεότερη ιστορία. Ο λόγιος αρχιμανδρίτης Κυπριανός που έγραψε την «Ιστορία Χρονολογική της Νήσου Κύπρου» κατάγεται από το Κοιλάνι, όπως επίσης και ο λόγιος Λεόντιος Ευστράτιος. Ακόμη, έχουν τις ρίζες τους από το Κοιλάνι ο Ανθέμιος Πατριάρχης Αντιοχείας, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Γεράσιμος Κασσαβέτης και ο Μητροπολίτης Δημητριάδος Αθανάσιος Κασσαβέτης
Αν ανηφορίζετε προς Τρόοδος μεριά μην παραλείψετε να κάνετε μια στάση στο υπέροχο Κοιλάνι.
